Borsa, kripto para ya da forex gibi piyasalarda işlem yapan çoğu kişinin en az bir kere duyduğu iki kavram var: Teknik analiz ve temel analiz. Herkes bir şeyler söylüyor ama iş pratiğe gelince kafalar karışık. “Hangisini kullanmalıyım?”, “Hangisi daha doğru?” gibi sorular aklımızı kurcalıyor. Bu yazıda, bu iki analiz türünü kendi kelimelerimizle, biraz da samimi bir dille anlatmaya çalışıcam.
Temel Analiz Nedir?
Temel analiz dediğimiz şey aslında bir varlığın gerçek değerini bulmaya çalışmaktır. Mesela bir hisse senedi düşünün. Bu hisseye yatırım yapmadan önce o şirketin ne iş yaptığına, ne kadar kazandığına, borcunun ne kadar olduğuna, gelecekte nasıl planları olduğuna bakarız ya hani, işte bu temel analiz oluyor.
Aynı şekilde kripto paralarda da bu böyle. Mesela bir coin’in arkasındaki proje ne işe yarıyor? Gerçek bir kullanım alanı var mı? Ekibi güvenilir mi? Bu gibi sorulara yanıt ararız.
Kısaca temel analiz = “Bu iş gerçekten eder mi bu parayı?”
Ama şöyle bi durum da var: Piyasa çoğu zaman mantıklı davranmaz. Yani şirket süperdir, kazancı harikadır ama hisse düşer. O yüzden sadece temel analizle hareket etmek bazen yetersiz kalabiliyor.
Teknik Analiz Nedir?
Teknik analiz biraz daha grafiklerle, çizgilerle, mumlarla (evet yanlış duymadınız, mum grafik) uğraşmayı sevenlerin alanı. Burada fiyat geçmişine ve işlem hacmine bakılarak gelecekteki hareket tahmin edilmeye çalışılır.
Destek direnç seviyeleri, hareketli ortalamalar, RSI, MACD falan gibi onlarca farklı gösterge vardır. Bir nevi “fiyatın bize ne anlatmaya çalıştığını” anlamaya çalışırız.
Yani teknik analiz = “Bu fiyat daha önce burdan dönmüş, yine dönebilir.”
Burda olay tamamen fiyat ve zamanlama ile ilgilidir. Şirketin ne iş yaptığı, CEO’su kim, bunların hiç önemi yok. Önemli olan grafik.
Aralarındaki Farklar
| Özellik | Temel Analiz | Teknik Analiz |
|---|---|---|
| Odak Noktası | Şirketin/varlığın içsel değeri | Fiyat hareketleri |
| Kullanım Amacı | Uzun vadeli yatırım kararları | Kısa/orta vadeli al-sat kararları |
| Araçlar | Finansal tablolar, haberler, ekonomik veriler | Grafikler, indikatörler, trendler |
| Yatırımcı Tipi | Değer yatırımcıları | Trader’lar, spekülatörler |
| Duyarlılık | Makroekonomik gelişmelere duyarlı | Piyasa psikolojisine duyarlı |
Hangisi Daha İyi?
İşte asıl mesele burda başlıyor. Çünkü bu sorunun net bi cevabı yok. Herkesin yatırım tarzı farklı. Kimisi uzun vadeli düşünür, sağlam projelere girip yıllarca tutar. Kimisi ise günlük al-sat yapar, volatiliteyi fırsat olarak görür.
Temel analiz sağlam projeleri seçmek için iyi bir kılavuzken, teknik analiz de “ne zaman girip, ne zaman çıkmalı” sorusuna yardımcı olur.
Aslında en güzeli ikisini birlikte kullanabilmek. Yani önce temel analizle değerli bir varlık seçip, sonra teknik analizle iyi bir giriş noktası yakalamak.
Önemli Olan Kendi Yolunu İzlemek
Borsada, kriptoda ya da herhangi bir piyasada başarı için tek bir doğru yok. Önemli olan kendi stilini bulmak. Temel analizle mi daha rahatsın, teknik analizle mi? Belki de ikisinin karışımı senin için en iyisidir.
Unutma ki hiçbir analiz yöntemi %100 doğru sinyaller vermez. Piyasalar her zaman sürprizlerle dolu. O yüzden analiz kadar duygusal disiplin ve risk yönetimi de çok önemli.